Met de cokesruimte in het Markenburg assortiment is gebouwcluster 5 van de Eindhovense gasfabriek zo goed als compleet.
De cokesruimte was een belangrijk gebouw in de winning van het stadsgas. Nadat de steenkolen op het terrein waren ondergebracht in een kolenbunker of kolenloods werden ze in deze ruimte verhit zonder er zuurstof bij te laten. (droge destillatie). Hierbij stijgen diverse gassen op die worden verzameld in klimpijpen en verzamelbuizen. Deze gassen werden naar de zuiveringsruimte gebracht. De cokes, afvalproduct in het gaswinningproces, werden vaak per trein naar de hoogovens vervoerd, om daar als brandstof te dienen.
Het cokesruimte gebouw is eenvoudig te herkennen aan het onderbroken zadeldak. De dakdelen sluiten bewust niet op elkaar aan zodat de overmatige hitte en rook via het dak kon ontsnappen. Het zelfde principe werd toegepast in de nok van meer sporige perronoverkappingen, in verband met de rook van stoomlocomotieven. Op Amsterdam CS is deze constructie in de nokken nog te bezichtigen.
Het Eindhovense NRE terrein telde meerdere gebouwclusters. De clusters werden genummerd en de gebouwen die deel uitmaakte van een cluster kregen een letter. Deze codering is in de namen van de Markenburg artikelen overgenomen. Ook de afbeelding rechtsonder toont de codering in de blauw schildjes.
Cluster 5 was het hart van de gasfabriek, goed voor de opwekking en zuivering van het stadsgas. Markenburg heeft op de kleine schakelkamer na, alle gebouwen die tot deze cluster behoren. En ook de schakelkamer ligt inmiddels op de Markenburgse tekentafel.
Tevens is cluster 8 beschikbaar bij Markenburg. Deze twee panden zorgden lange tijd voor de energievoorziening op het terrein. Zowel cluster 5 als 8 zijn in werkelijkheid nog te aanschouwen nabij de Nachtegaallaan in Eindhoven. Gezien de monumentenstatus wordt er momenteel gewerkt aan een tweede leven voor de gebouwen in werkelijkheid. De gashouders hebben het niet gered tot de monumentenstatus en zijn al decennia geleden gesloopt.
