Een tijd waarin stoom aangedreven machines veel werk verzette.
Rond 1900 had de stoomaandrijving inmiddels zijn weg gevonden in bijna alle mogelijke aandrijflijnen en dus ook in die van een zuivelfabriek in het Brabantse plaatsje Erp. Wie zich een schets van het tijdbeeld wil voorstellen denkt aan stoomtrams, stoomtreinen en zelfs paard en wagen op de straten en paden. Auto’s en vrachtauto’s waren er in de landelijke omgeving nauwelijks. De melk van boeren uit de omgeving werd gebracht naar de lokale zuivelfabriek, waar de melkbussen overgeladen werden op het laadperron. De fabriek maakte er dagverse producten van, bestemd voor de "stedelingen" in de regio. Bulk hoeveelheden en verre transporten zaten er nog niet in, omdat de houdbaarheid van de producten beperkter was dan nu met moderne methoden en toevoegingen.
Architectuur.
In de jaren dat de plannen opkwamen om de stoomzuivelfabriek van Erp te bouwen, kende men de opkomst van diverse aansprekende architectonische stromingen. Onderandere van de architect en eerste bekende stedenbouwkundige in Nederland: Hendrik Petrus Berlage, maar ook van de Delftse en Amsterdamse school. Zelfs de toen als bijzonder modern bevonden Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright, inspireerde veel Nederlandse bouwkunstenaars. Wat we in Nederland maakte, geïnspireerd op deze invloeden, is bekend komen te staan als de jaren ‘20 en ’30 bouwstijl. De cocktail aan inspiraties werd niet alleen in die tijd ingezet, voor onder meer de bouw van de stoomzuivelfabriek, maar is voornamelijk in de Nederlandse woningbouw weer ongekend populair in deze nieuwe eeuw.
Constante factoren in veranderende tijden.
In 1916 werd de toren met het puntdak gebouwd tezamen met het hoofdgebouw en het laadplatform rechts ernaast. Het succes van de zuivelfabriek zorgde al in 1925 voor de eerste uitbreidingen, waaronder het kleine torentje. De gebouwen direct achter het hoofdgebouw zijn van omstreeks 1935. Maar de zelfde schaal vergrotende trend zorgde ervoor dat de fabriek omstreeks 1955 de deuren sluiten moest omdat het werd ingehaald door fabrieken die nog sneller groeide. Toch werd het gebouw niet gesloopt. In de decennia die volgde heeft het pand onderdak geboden aan uiteenlopende bedrijven en winkels. Het transportbedrijf dat in 2012 eigenaar werd van het gebouw besloot het pand grondig te renoveren. Economisch gezien was slopen en nieuwbouw plaatsen voordeliger geweest. Effectief is dat met de achterste twee hallen ook gebeurd. Maar zonder twijfel kan gesteld worden dat de tot de verbeelding sprekende architectuur uit de jaren ’20 en ’30, in combinatie met het vakmanschap van de bouwers uit die tijd, het grootste gedeelte en het karakter van het pand behouden hebben. Nu meer dan 100 jaar na de oorspronkelijke bouw maakt de stoomzuivelfabriek al lang geen zuivelproducten meer met stoom aangedreven machines, maar het gebouw vormt nog immer wel het zelfde markante herkenningspunt in constant veranderende wereld.
Het model
Het Markenburg model van de stoomzuivelfabriek past als gegoten in het thema Venneweg, waarin meer jaren '20 en '30 architectuur is opgenomen. Het compacte formaat (voor fabrieksbegrippen) maakt het een ideaal element voor op een modelbaan of maquette. Hoewel het grote voorbeeld in een dorpje staat, zou het pand ook in een stedelijke situatie beslist goed uit de verf komen. Of het nu arbeiders zijn die een wagen getrokken door paarden lost op het laadperron, of het winkelend publiek is dat op een goed lopende fietsenzaak afkomt, ongeacht het tijdbeeld dat wordt nagestreeft is de zuivelfabriek altijd een dankbaar object voor uiteenlopende scenes en voorstellingen.
Markenburg heeft zich bij het in model uitbrengen gehouden aan de situatie omstreeks 2016. Voor wie graag een vooroorlogse situatie naboodst hoeft de airco's niet te plaatsen op het platte dak en kan het traphekje van het huidige bordes, weghalen zodat het weer een volwaardig laadperron wordt.
Meer informatie over de Stoomzuivelfabriek is uiteraard te vinden op de productpagina:
Thema: Venneweg> Stoomzuivelfabriek
Zoeken op een specifieke schaal kan eenvoudig met de filteropties op de hoofdpagina van de Markenburg webwinkel. Scroll naar beneden en vul links onder de gewenste schaal in. Druk dan op "filter toepassen".
